Słownik
ADDENDA | (z łac. addere - dodawać) - dodatki i uzupełnienia do tekstu publikowanego, takie jak aneksy i appendiksy |
ADENOID | migdałek gardłowy |
ADSTRAT | rodzaj języka, z którego bierze się zapożyczenia w państwach wielojęzycznych |
ADWEKCJA | napływ przemieszczających się poziomo mas powietrza atmosferycznego nad określone obszary, będący jedną z przyczyn zmian pogody |
AFRAKTA | flota statków wiosłowych starożytnej Grecji, mających postać galer z odkrytymi stanowiskami dla wioślarzy |
AGATIS | rodzaj z rodziny araukariowatych obejmujący około 20 gatunków wiecznie zielonych, długowiecznych drzew iglastych, rosnących w lasach tropikalnych i subtropikalnych od Indochin po Fidżi, cenionych ze względu na dobrej jakości drewno i żywice kopale |
AKCYŹNIK | urzędnik państwowy pobierający akcyzę |
AKTINIDIA | drzewiaste pnącze z rodziny aktinidiowatych, na ogół dwupienne, uprawiane dla soczystych owoców, rosnące w Azji |
ALBEDO | stosunek ilości promieniowania odbitego do promieniowania padającego |
ALBIGENS | członek francuskich sekt quasi-dominikańskich z XII wieku, odznaczający się wielką pobożnością i ascetycznym trybem życia |
ALCEJSKI | strofa alcejska - rodzaj strofy czterowierszowej spotykanej w poezji antycznej |
ALCZERINGA | sfera sacrum u Aborygenów; alcziranga |
ALGONK | (proterozoik, eozoik) - eon w historii Ziemi zaliczany do prekambru, trwał od 2,6 mld do 570 mln lat temu |
AMFISBEN | przedstawiciel podrzędu gadów łuskonośnych, prowadzących podziemny tryb życia; zwitnik, obrączkowiec, amfisbena |
AMICYCJA | dawniej: przyjaźń |
AMOFOSKA | sztuczny nawóz mineralny wieloskładnikowy: azot, fosfor i potas |
ANTIHALO | (nieodmienne) - warstwa przeciwodblaskowa podłoża fotografii |
ANTREJKA | w gwarze poznańskiej = przedpokój, ganek |
APLEGIER | w ogrodnictwie: odkład, sadzonka powstała przez ukorzenienie bocznego pędu; ablegier; |
ARAPAIMA | ryba słodkowodna z rodziny kostnojęzykowych |
ARDITI | oddziały ochotnicze w armii włoskiej podczas I wojny światowej, przeznaczone do zadań specjalnych |
ASSOLUTA | środowiskowo o primadonnie, primabalerinie: najlepsza, najwyższej klasy |
ASTRAGAL | półwypukły ornament architektoniczny złożony z naprzemiennie ułożonych pałeczek i krążków; |
AUGMENT | gramatyczny prefiks e charakteryzujący formacje czasu przeszłego w szeregu starych języków indoeuropejskich |
AUKUBA | niski krzew Dalekiego Wschodu o zimotrwałych liściach |
AUSWEIS | auswajs, zaświadczenie o zatrudnieniu wydawane Polakom przez okupantów niemieckich |
BACHMAT | nieduży, bardzo wytrzymały koń wierzchowy, używany dawniej przez jazdę tatarską i polską |
BADAN | garbnik wyodrębniony z bergemii, rośliny występującej na wyżynach Azji Środkowej |
BAJERYT | minerał, wodorotlenek glinu |
BAKCHEJ | w poezji antycznej stopa wierszowa składająca się z jednej sylaby krótkiej i dwóch długich |
BAKLAWA | ciasto z masą migdałową ropowszechnione w krajach bałkańskich |
BAŁAKAĆ | regionalnie: gadać, opowiadać, gawędzić, zwłaszcza w gwarze lwowskiej |
BALBECKI | przymiotnik od Baalbek (miasto w Libanie) |
BALISTYT | proch bezdymny, opracowany w roku 1888 przez Alfreda Nobla, stosowany jako paliwo rakietowe, proch artyleryjski itp. |
BALONFOK | trójkątny, silnie wypukły żagiel na statkach sportowych, zastępuje fok |
BANDOLET | pas skórzany przewieszony przez ramię, używany przez jazdę w XVII i XVIII wieku do zawieszania na nim lekkiej broni palnej; |
BANKROFT | Kanadyjska odmiana jabłoni - zimowe owoce z karminowym rumieńcem |
BARBARIA | brak kultury, prymitywizm |
BARKÓWKA | pióro na skrzydle ptaka leżące bezpośrednio w pobliżu tułowia |
BAROBUS | pojazd samochodowy odpowiednio wyposażony, umożliwiający doraźne wydawanie posiłków, dań barowych, napojów; barowóz |
BARONET | angielski tytuł szlachecki, niższy od barona, dziedziczny w linii męskiej |
BAROWÓZ | inaczej barobus, pojazd samochodowy wyposażony w urządzenia barowe |
BASETORN | nieco większa odmiana klarnetu altowego; basethorn, rożek basetowy, rożek basowy |
BEGUINE | powolny taniec ludowy z Martyniki, należący obecnie do kanonu tańca towarzyskiego. W żargonie polskich muzyków taniec ten zwany jest powszechnie beginką. |
BEKMANIA | roślina pastewna z rodziny traw, występująca w Europie, zachodniej Syberii i na Kaukazi |
BELUARDA | ruchoma wieża oblężnicza |
BERAJTER | dawniej, osoba ujeżdżająca konie wierzchowe, nauczyciel jazdy konnej |
BEWATRON | cykliczny akcelerator cząstek naładowanych; kosmotron; synchrotron protonowy |
BILBIL | ptak śpiewający z rzędu wróblowych |
BLEKAUT | wygaszenie świateł na scenie w celu oddzielenia od siebie scen sztuki |
BLIKOWAĆ | silnie odbijać światło w kierunku obiektywu aparatu lub kamery |
BLIZZARD | gwałtowny, zimny wiatr północno-zachodni w Ameryce Północnej |
BLUETKA | drobny utwór sceniczny popularny w drugiej połowie XIX w., fraszka jednoaktowa |
BOGHEAD | rodzaj węgla powstałego ze szczątków roślin wodnych; boghed |
BOGUWOLA | ptak wróblowaty, owadożerny, charakteryzujący się barwnym upierzeniem, żyjący w lasach podzwrotnikowych półkuli wschodniej; wilga |
BOKOCHÓD | rodzaj pająka z rodziny ukośnikowatych |
BOLDYNA | alkaloid z liści - składnik preparedu boldine |
BOTFORT | dawniej: but przeznaczony do konnej jazdy |
BRACERO | kontraktowy robotnik meksykański, pracujący zwykle w USA |
BRAKTEAT | średniowieczna moneta wybita jednostronnie z cienkiej blaszki na miękkiej podkładce |
BRODIAGA | włóczęga, obieżyświat, łazik; bradziaga; bradiaga |
BRYFOK | prostokątny lub traezowy żagiel rejowy podnoszony na fokmaszcie szkunera |
BUMAŻKA | zdrobnienie od: bumaga (papier urzędowy, dokument) |
BUSCOPAN | lek ziołowy rozkurczający mięśnie gładkie |
Słowo zostało usunięte z OSPS | |
BUSZBOK | antylopa afrykańska; zamieszkuje lasy na południe od Sahary |
CAIRN | cairn terrier, jedna z ras psów, należąca do grupy terierów, zaklasyfikowana do sekcji terierów krótkonożnych |
CARDOX | urządzenie do bezpiecznego urabiania węgla w warunkach grożących wybuchem |
CASHEW | orzech nerkowca (nanercza zachodniego) |
CEGLARKA | maszyna do produkcji cegieł |
CEKROPKA | drzewo z rodziny morwowatych; cekropia; drążnia |
CENTRYFUGA | przestarzale: wirówka |
CERATONIA | szarańczyn strąkowy, gatunek zimozielonego drzewa należący do rodziny bobowatych. Występuje dziko i w uprawie w regionie śródziemnomorskim. Strąki nazywane są chlebem świętojańskim. |
CEREUS | roślina z rodziny kaktusowatych rosnąca na pustynnych terenach Meksyku i Półwyspu Kalifornijskiego; pałczak, otąg |
CERTÓWKA | rodzaj sieci zastawianej do połowu cert |
CHARGOT | potocznie: gardłowy, chrypliwy dźwięk, głos; charkot, charchot |
CHARŁAĆ | być przez dłuższy czas słabym, mizernym, cierpiącym, chorowitym; cherlać |
CHIRAGRA | aretretyzm powodujący bóle i zniekształcenie stawów palców dłoni |
CHIWIAN | drzewo z rodziny biegunecznikowatych; przetrwał; ajlant; bożodrzew; ailant |
CHUDEUSZ | potocznie: człowiek chudy, wynędzniały; chudzielec, chudziak, chudzina |
CICISBEO | (z włoskiego) - przyjaciel domu adorujący panią domu, mający w stosunku do niej dwuznaczne zamiary |
CLADUS | jednostka klasyfikacyjna w systematyce organizmów |
COMEBACK | triumfalny powrót do życia publicznego, odzyskanie popularności po okresie zapomnienia; |
CUMBIA | rytmiczna muzyka z Kolumbii, również taniec do tej muzyki |
CURACAO | likier pomarańczowy o zawartości ok. 40% alkoholu |
CYZELER | człowiek rzeźbiący w metalu; cyzelator |
CZEPIGA | rączka pługa konnego; ptak zamieszkujący w Afryce |
CZICZEWA | język z rodziny bantu używany w południowo-środkowej Afryce |
CZUBRICA | (z bułgarskiego) - przyprawa uzyskiwana z cząbru górskiego, charakterystyczna dla kuchni bułgarskiej. Czubricy używa się głównie do zup, mięs, fasoli i serów, a także do kanapek. |
DEBEŚCIAK | potocznie, żartobliwie: ktoś, kto jest najlepszy w czymś, mistrz |
DEESIS | (nieodmienne) motyw związany z ikonografią chrześcijańską, polegajacy na trójczęściowym obrazowaniu osób świętych - centralną postacią jest Chrystus, obok Maryja, a następnie Jan Chrzciciel. |
DEJDWUD | podwodna część statku; dejwud |
DEWADASI | tancerka hinduska wykonująca religijne tańce |
DEZABIL | swobodny strój domowy poranny lub nocny; niekompletne ubranie, strój negliżowy |
DIAPAUZA | u stawonogów (głównie owadów): okresowe zwolnienie procesów rozwojowych organizmu, będące formą przystosowania do przetrwania niekorzystnych warunków środowiska, np. suszy, chłodów |
DIATRYBA | przemówienie albo utwór literacki wyrażające protest lub krytykę |
DIDGERIDOO | instrument dęty australijskich aborygenów; didjeridoo |
DIGAMBARA | przedstawiciel jednego z dwóch głównych (obok śwetambarów) kierunków w łonie dźinizmu |
DILDO | sztuczny członek służący do masturbacji |
DIPAWALI | hinduskie święto ku czci bogini Lakszmi; diwali |
DIPTEROS | typ świątyni w starożytnej Grecji, której naos otaczała dwurzędowa kolumnada |
DIUSZESA | odmiana gruszy o zielonożółtych, soczystych owocach |
DŻEREŃ | rodzaj antylopy żyjący na stepach Mongolii |
DOLCIAN | dulcian, dulcino - instrument muzyczny, prototyp fagotu |
DOLERYT | skała magmowa o składzie bazaltu, lecz gruboziarnista |
DOTCOM | w żargonie informatycznym: firma internetowa |
DRAKKAR | wojenny żaglowiosłowiec Wikingów z III-XI w.; bezpokładowy z jednym masztem rejowym |
DRAPARNIA | scenariusz filmowy |
DREHBUCH | urządzenie stosowane w fabryce papieru do drapania filcu |
DRESIARA | przedstawicielka subkultury młodzieżowej, młoda dziewczyna nosząca dres jako ubranie codzienne, charakteryzująca się zaczepnym, agresywnym zachowaniem, często popełniająca drobne lub poważniejsze przestępstwa |
DROPSZOT | w tenisie - uderzenie piłki od dołu skracające jej lot |
DRYGUŚ | dryguś zmienny - gatunek pająka z rodziny skakunowatych |
DRZEWIGA | owad z rodziny drzewigowatych, pasożytujący w stadium larwalnym w czerwiu pszczelim |
DUNGIJA | jednomasztowy statek wodny z trójkątnym żaglem używany w starożytnych Indiach |
DUUMWIRAT | wspólne rządy dwóch osób |
DWUKONKA | dorożka dwukonna |
DWUOKSAN | organiczny związek chemiczny w postaci bezbarwnej, oleistej cieczy; dioksan, dwutlenek dwuetylenu |
DYFTONG | połączenie dwu samogłosek w jednej sylabie |
DYPTAM | bylina z rodziny rutowatych |
DYSFORIA | uczucie przygnębienia, złe samopoczucie, reagowanie rozdrażnieniem |
DZIERŻAK | cepisko - dłuższa część cepa, trzymana w ręku przy młóceniu |
DZIWOŻONA | w mitologii słowiańskiej: złośliwa boginka, nieprzychylna ludziom |
DZONGKHA | język urzędowy Bhutanu |
EGOFONIA | charakterystyczne nosowe brzmienie głosu chorego, występujące np. przy zapaleniu płuc |
EGOTYK | człowiek, którego cechuje egotyzm, przesadnie zajmujący się własną osobą |
EGZOKARP | cienka warstwa zewnętrzna owocni tworząca skórkę owocu |
EJDETYK | człowiek zdolny do przeżywania wyobrażeń w sposób niezwykle wyrazisty |
EKRONITA | mieszkaniec Ekronu, miasta biblijnego |
EKSZAPAŚNIK | były zapaśnik |
EMISKOP | przyrząd do pomiaru wielkości emisji światła, stosowany głównie w optoelektronice |
EMPLOI | zawodowa specjalność aktora, np. amant; |
ENKAUSTA | dzieło wykonane techniką enkaustyki, antycznej techniki malarskiej polegającej na stosowaniu jako spoiwa wosku pszczelego i nakładaniu farb na gorąco |
ENZOOTIA | występowanie zachorowań na daną chorobę zakaźną, wśród zwierząt na danym terenie, na stałym zwiększonym poziomie |
EPENDYMA | rodzaj tkanki glejowej w formie nabłonka (z pojedynczej warstwy komórek); wyścieła komory mózgowe i kanał środkowego rdzenia kręgowego |
EPILACJA | depilacja; usuwanie owłosinia w celach leczniczych bądź kosmetycznych |
ERGOGRAF | przyrząd do graficznego zapisu pracy mięśni |
ESHAELKA | motocykl marki SHL |
Słowo zostało usunięte z OSPS | |
ESPLANADA | szeroka ulica z aleją spacerową, promenada. Pierwotnie była to niezabudowana przestrzeń przed fortyfikacjami, najczęściej pas pomiędzy miastem a twierdzą, dający doskonałą widoczność i możliwość prowadzenia ostrzału |
ESTUARIUM | poszerzone, lejkowate ujście rzeki, powstałe w wyniku działania pływów morskich |
ETNARCHA | tytuł nadawany przez władców krajów hellenistycznych i przez Rzym władcom krain zależnych |
FAGOSOM | wakuola powstająca okresowo w komórce w przebiegu fagocytozy lub pinocytozy, przyczyniająca się do trawienia i zużytkowania substancji wchłoniętych do komórki |
FAJFOKLOK | przyjęcie popołudniowe, odbywające się zwykle o godzinie piątej; fajf; five o'clock |
FALOWNIK | urządzenie do przetwarzania prądu elektrycznego |
FARSIDŁO | potocznie licha farsa |
FASSAIT | minerał, glinokrzemian wapnia, magnezu i żelaza |
FEREZJA | obszerny płaszcz męski pochodzenia wschodniego, noszony w Polsce w XVI i XVII wieku |
FIDYBUS | przestarzale: cienkie drewienko lub zwitek papieru do zapalania fajki, papierosa, cygara |
FILDEKOS | rodzaj przędzy bawełnianej |
FILODIUM | liść o płaskim ogonku i zanikłej blaszce liściowej |
FILOKSERA | owad z nadrodziny mszyc; winiec |
FILUNG | płycina, ramiak, filunek; w stolarstwie: płaszczyzna otoczona wypukłą listwą |
FISTUŁA | instrument muzyczny, piszczałka organowa o wysokim brzmieniu, także przetoka; owrzodzenie w postaci kanału łączącego różne jamy ciała z powierzchnią |
FIZETYNA | barwnik z grupy flawonów, używany do barwienia wełny i skór |
FLEROW | pierwiastek chemiczny o symbolu Fl |
FLIGEL | dawniej: skrzydło okienne lub listewka do zawieszenia półki na ścianie; dawniej: fligel-adiutant - oficer pełniący służbę u boku panującego |
FLOGISTON | w alchemii: hipotetyczna substancja palna, której istnieniem tłumaczono procesy spalania i utleniania |
FOKKER | holederski samolot marki Fokker |
Słowo zostało usunięte z OSPS | |
FONTINA | łagodny włoski ser owczy, żółty, o maleńkich oczkach i jasnobrązowej skórce |
FORLUK | przedni luk na statku |
FORMIARZ | giser, wyrabiający formy na odlewy |
FREIHERR | (z niemieckiego) najniższy i jeden z najstarszych niemieckich tytułów arystokratycznych odpowiadający baronowi, niższy od grafa (hrabiego). |
FRIMAIRE | trzeci miesiąc we francuskim kalendarzu rewolucyjnym - od 21-23 XI do 20-22 XII |
FRULLATO | technika gry stosowana na niektórych instrumentach dętych (najczęściej na flecie) dająca efekt zbliżony do tremolo, ale wykonywana na nieprzerywanym dźwięku i bez zmiany jego wysokości. |
FULMENIT | kruszący materiał wybuchowy, stosowany w górnictwie węglowym |
GAGMAN | pracownik wytwórni filmowej specjalizujący się w tworzeniu gagów |
GALAGO | małpiatki afrykańskie o długim ogonie. Charakteryzują się długim ogonem i nocnym trybem życia. |
GALALIT | tworzywo sztuczne znajdujące zastosowanie do wyrobu ozdobnej galanterii i przedmiotów użytkowych |
GANASZE | płaskie, półokrągłe kości czaszki konia |
GANDYSTA | zwolennik programu walki politycznej o niepodległość Indii, sformułowanego przez M.Gandiego |
GERYDON | mały, narożnikowy stolik o jednej nodze, na drobiazgi, kwiaty itp. |
GHUL | w wierzeniach przedmuzułmańskiej Arabii: zły duch, demon, zwykle rodzaju żeńskiego, pojawiający się pod postacią zwierząt (głównie hien), potworów lub wiedźm |
GLIPTAL | bezbarwna żywica błonotwórcza z grupy poliestrów wykorzystywana do wyrobu lakierów |
GLORIOZA | pnącze z rodziny liliowatych, występujące w rejonach międzyzwrotnikowych Afryki i Azji oraz na Madagaskarze |
GRABISKO | długi trzonek, na którym osadzone są grabie |
GRAFIOZA | choroba wiązu, po raz pierwszy zidentyfikowana w Holandii w 1920 roku |
GRĄŻYCA | nazwa kaczki nurkującej dla zdobycia pokarmu, np. czernica, edredon |
GRINOKIT | minerał, siarczek kadmu |
GRUPENSEKS | potocznie o seksie grupowym |
GRUPOID | zbiór z jednym działaniem określonym na elementach tego zbioru, tzn., że każdej uporządkowanej parze elementów tego zbioru przyporządkowany jest jednoznacznie pewien element tego zbioru |
GUDŁAJ | obraźliwe określenie Żyda |
HALIFAKS | łyżwa z zaokrąglonym czubem - nazwa wywodzi się od miasta w Kanadzie |
HALOIZYT | minerał, uwodniony krzemian glinu; glageryt |
HEKELFON | dęty instrument muzyczny, rodzaj barytonowego oboju |
HERBATNI | przymiotnik od słowa herbata; róża herbatnia |
HIERODULA | w starożytnej Grecji niewolnica przeznaczona do służby świątynnej, szczególnie w świątynii Afrodyty |
HIGHBROW | (nieodmienne) intelektualista pogardliwie odnoszący się do kultury masowej |
HIKIKOMORI | ciągłe siedzenie w domu i zerwanie kontaktów ze społeczeństwem |
HILLMAN | samochód marki Hillman (brytyjska marka samochodów powstała na początku XX wieku, zniknęła z rynku w 1977 roku) |
Słowo zostało usunięte z OSPS | |
HIPERGOL | paliwo rakietowe reagujące przez samo zetknięcie się z utleniaczem |
HIPERYZM | błędna forma językowa uważana przez mówiącego lub piszącego za poprawną |
HIPURYT | kopalny małż o asymetrycznej muszli, skałotwórczy, żyjący gromadnie w ciepłych morzach w okresie górnej kredy |
HOLLINA | stalowa lina używana na traulerze do ciągnięcia sieci po dnie morza; lina holownicza |
HOŁOBLA | w zaprzęgu jednokonnym dyszel połączony z chomątem |
HOMARZEC | gatunek skorupiaka z rodziny homarów |
HORNFELS | drobnoziarnista skała metamorficzna, której charakterystycznymi składnikami są: andaluzyt, kordieryt i granat |
HURDYCJA | w średniowiecznych budowlach obronnych: drewniana galeria na zewnątrz murów, z której miotano pociski i wylewano na atakujących wrzące ciecze przez otwory w podłodze |
HYDATODA | twór na liściach służący do wydalania nadmiaru wody |
ICHTYS | słowo, którego 6 liter stanowi skrót chrześcijańskiego wyznania wiary (Iesous Christos Theou Yios Soter - Jezus Chrystus Syn Boga Zbawiciel) |
IDYLLIK | autor sielanek; idyllista |
IHAHA | wyraz naśladujący głos konia |
IKSIKSELKA | potocznie: odzież, bielizna o rozmiarze XXL |
IMPETYK | osoba wybuchowa, gwałtowna; raptus, pasjonat |
INKRUSTATOR | artysta wykonujący inkrustacje (pokrywaniu przedmiotu powierzchnią np. ze złota lub kości słoniowej) |
IRYJSKI | rzadko: związany z Irlandią; irlandzki |
IZOMALT | małokaloryczny środek słodzący |
JACZEJKA | dawniej w ZSRR: podstawowa komórka partii komunistycznej |
JAKUBKA | linka z grubymi węzłami umieszczonymi w równych odstępach, służąca zwykle do wspinania się z łodzi na statek |
JAPONKA | plastikowy lub gumowy sandał noszony na bosą stopę, trzymający się na dwóch paskach przechodzących między palcami |
JAREŃSKI | przymiotnik od: Jaren (siedziba rządu Republiki Nauru) |
JASMON | nienasycony keton, bezbarwna ciecz o zapachu jaśminu występująca w niektórych roślinnych olejkach eterycznych, otrzymywana także syntetycznie, używana w przemyśle perfumeryjnym |
JEBUDU | wulgarny wyraz oddający głośny upadek, uderzenie; łubudu |
JOGACZAR | wyznawca hinduskiej szkoły fiozoficznej utworzonej na gruncie buddyzmu |
JUŻAK | rasa psów owczarskich; owczarek południoworosyjski |
JURGIELT | dawniej: roczne wynagrodzenie dowódców wojskowych i niektórych urzędników; roczny żołd; |
JURODIWYJ | osoba nawiedzona albo udająca taką, mająca według ludzi przesądnych dar jasnowidzenia lub przepowiadania |
KADARYTA | przedstawiciel lub zwolennik szkoły teologicznej w islamie, uznającej że czyny człowieka są wynikiem jego wolnej woli |
KAKEMONO | japoński obraz lub napis kaligraficzny na rolce jedwabiu albo papieru, ze sznurkiem do zawieszania na górnej krawędzi i drążkiem obciążającym na dolnej |
KALOMEL | minerał i związek chemiczny |
KAMBIUM | warstwa komórek łodygi, pnia i korzenia drzew i krzewów; miazga łykodrzewna |
KAMBRYK | płótno bawełniane podobne do batystu, używane do wyrobu podszewek |
KAMLOT | miękka tkanina płaszczowa z wełny wielbłądziej |
KANAANI | niemiecka rasa kotów krótkowłosych |
KANTYLENA | melodia o charakterze lirycznym |
KAPEWU | [czytaj: kapeWU] słowo potoczne, używane w formie pytania, znaczące tyle co: rozumiesz? kapujesz? |
KARDYF | gatunek angielskiego węgla kamiennego charakteryzujący się wysoko kalorycznością i łatwopalnością |
KASACZEK | zdrobnienie od kasak - luźna bluzka damska zapinana od tyłu lub kurtka noszona przez dżokejów |
KATOL | pogardliwie: katolik; papista |
KAULERPA | glon z typu zielenic; pełzatka |
KAUSZA | metalowa ramka w kształcie pierścienia, usztywniająca i chroniąca pętlę na końcu liny przed zgnieceniem; sercówka, chomątko |
KCYŃSKI | przymiotnik pochodzący od nazwy miejscowości Kcynia |
KEDGEREE | jednogarnkowa potrawka z wędzonej ryby i ryżu wywodząca się z Indii, a rozpropagowana w Anglii |
KELYFIT | odmiana węgla kamiennego |
KERAMZYTOBETON | materiał budowlany o dobrych właściwościach odpornych na temperaturę, wilgoć itp. |
KERYGMAT | w pierwotnym chrześcijaństwie: orędzie o śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa i o znaczeniu tych wydarzeń, głoszone jako Dobra Nowina i apel o nawrócenie |
KIDSBAND | dziecięcy zespół wokalny wykonujący muzykę pop |
KIECCZYNA | potocznie: licha sukienka, kiecka |
KIGELIA | drzewo z rodziny bignoniowatych; drzewo kiełbasiane |
KIMBERLIT | magmowa skała głębinowa z rodziny perydotytu, zawierająca diamenty |
KINDERBAL | bal, zabawa dla dzieci |
KLABZDRA | gwarowo: tęga, zaniedbana kobieta |
KNIFOFIA | roślina z rodziny liliowatych; wstydlin |
KOKSAGIZ | (z tureckiego kok-sagyz) gatunek mniszka z rodziny złożonych, występujący w górach Tienszan, niekiedy uprawiany dla pozyskiwania kauczuku występującego w jego soku mlecznym |
KOMENSAL | organizm pozostający w symbiozie z innym organizmem |
KOMIĘGA | łódź wydrążona z wielkiej kłody drzewa do jednorazowego spływu z biegiem rzeki |
KONDOMAT | automat do sprzedaży prezerwatyw |
KONKLAWE | zgromadzenie kardynałów dokonujące wyboru nowego papieża |
KONTYSTA | pracownik księgowości zapisujący operacje finansowe na kontach |
KOPROLIT | skamieniały ekstrement zwierząt kopalnych, składający się głównie z fosforanów |
KOSTOTOM | przyrząd chirurgiczny w postaci mocnych metalowych nożyc o krótkich ostrzach do przecinania żeber i innych cienkich kości |
KOWERKOT | gęsta tkanina wełniana, półwełniana lub bawełniana, o splocie skośnym rządkowym lub pochodnym od atłasowego 5-nitkowego |
KRÓCICA | pistolet o krótkiej lufie i małej donośności, używany w XVII i XVIII wieku |
KRECHTAĆ | o krektunach: wydawać urywany, pojedynczy ton w okresie toków; krektać |
KSOANON | wczesnoarchaiczna rzeźba grecka o przeznaczeniu kultowym |
KSYLOFAG | gatunek saproksyliczny odżywiający się drewnem (głównie owady - termity, niektóre kornikowate). Ksylofagi najliczniej występują w lasach, zwłaszcza lasach naturalnych. Należą do nich groźne szkodniki drzew. |
KUCZMAN | przedstawiciel muchówek z rodziny kuczmanowatych |
KUPROR | stop miedzi z aluminium służący do wyrobu sztucznej biżuterii |
LABLAB | roślina zielna z rodziny bobowatych; fasolnik egipski; lobia |
ŁABUNIEC | przedstawiciel rodziny drapieżnych owadów z rodziny kosarzy |
LAJZER | łajza, włóczęga |
LAKKOLIT | lakolit - intruzja zgodna, jedna z form zjawisk plutonicznych związanych z intruzją (wdzieraniem się magmy w skorupę ziemską i nieprzedostaniem się jej na powierzchnię). Lakkolit ma kształt bochenka, soczewki lub grzyba. |
LANDGRAF | tytuł niemieckich feudałów; do 1806 roku udzielny władca terytorialny w Turyngii i Hesji |
LANGSKIP | wiosłowo-żaglowy okręt skandynawski używany w średniowieczu przez Wikingów |
LAUDES | lauda; modlitwa pochwalna odmawiana o wschodzie słońca |
LEDERHOSE | skórzane spodnie na szelkach noszone w Bawarii i Tyrolu |
LEGGERO | określenie wykonawcze: lekko, z łatwością, z wdziękiem, z gracją; leggiero, leggiadro |
LEŻNIA | drewniana belka, na której się opiera więźba dachowa; murłata; namurnica; namur |
LENICJA | osłabienie artykulacyjno-akustyczne danego dźwięku |
LETKIEWICZ | potocznie: człowiek lekkomyślny, lekkoduch |
LEWANT | polski statek towarowy |
LIBACYJKA | zdrobnienie od libacja: popijawa, biba, bibka, hulanka, uczta pijacka |
LICEISTA | przestarzale: uczeń liceum |
LIKLINA | linka roślinna, którą są obszyte krawędzie żagli w celu ich wzmocnienia |
ŚILPAŚASTRA | silpasiastra, indyjski tekst zawierający reguły tworzenia dzieł plastycznych i architektonicznych |
LITERAK | szary, skorupiasty porost, mający czarne owocniki, przypominające hieroglify; pismak |
LLANERO | [czytaj: janero lub ljanero] konny pastuch na stepach Kolumbii i Wenezueli |
LOL | wykrzyknik używany do wyrażenia śmiechu, rozbawienia |
LOMBR | gra w karty rozpowszechniona w XVII w., jeden z prototypów brydża |
ŻELOPIS | długopis z wkładem żelowym |
LUCJAN | rodzaj ryb z rodziny lucjanowatych; Lutjanus |
MAHAJUGA | w kosmologii indyjskiej: pełen cykl czterech jug; ćaturjuga |
MAKART | makartowski kwiat, bukiet; zasuszony, barwiony kwiat lub bukiet kwiatów i traw |
MAKSURA | miejsce w meczecie przeznaczone dla władcy |
MARATTI | dzianina osnowowa przypominająca milanez, odznaczająca się dużą rozciągliwością, o niespadających oczkach; używana na kostiumy kąpielowe i bieliznę damską. |
MAZHAB | szkoła klasyczna prawa muzułmańskiego |
MENDEL | miara liczbowa, piętnaście sztuk, czwarta część kopy, stosowana głównie na wsi |
MENDELEW | promieniotwórczy pierwiastek chemiczny o symbolu Md, niewystępujący w stanie naturalnym w przyrodzie |
MESZUGE | człowiek niespełna rozumu |
MEURSAULT | [czytaj: merSO] burgundzkie wino o lekko słodkim smaku |
MEZOSKAF | statek głębinowy, używany głównie do celów naukowo-badawczych |
MIGNON | stopień czcionki równy siedmiu punktom typograficznym (2,632 mm); kolonel |
MIKOŁAJ | osoba przebrana za Świętego Mikołaja |
MINETTA | żyłowa skała magmowa z grupy lamprofirów |
MIRCEN | organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów nienasyconych, składnik olejków eterycznych |
MŁOTOWIERTARKA | elektronarzędzie przeznaczone głównie do wiercenia otworów w betonie, kamieniu, marmurze itp. |
MODERNA | środowiskowo o modernizmie |
MODYSTA | osoba zajmująca się wyrobem i sprzedażą ubiorów lub kapeluszy damskich; modniarz |
MOFETA | chłodny wyziew gazów wulkanicznych, złożony głównie z dwutlenku węgla, występujący na terenach wulkanicznych i powulkanicznych |
MONTEJUS | ciśnieniowy aparat do okresowego przetłaczania cieczy |
MORNAY | sos beszamelowy przyprawiony tartym serem (zwykle grujerem lub parmezanem) |
MOTOWĄZ | rodzaj sieci do połowu węgorzy i innych ryb dennych - długi sznur połączony z całym szeregiem sznurów opatrzonych haczykami |
MROZOWISKO | inaczej zmrozowisko, mała polanka śródleśna, w której nocą powstają przymrozki |
MSZYWIOŁ | bezkręgowiec, o ciele w zwapniałej pochewce, żyjący w dużych koloniach w morzach lub wodach słodkich |
MUCHARSKI | przymiotnik pochodzący od nazwy miejscowości Mucharz, leżącej w Małopolsce, w powiecie wadowickim |
MUKARNAS | w architekturze muzułmańskiej motyw dekoracyjno-konstrukcyjny |
MYŁKUS | samiec zwierzyny płowej z nieprawidłowo rozwiniętym porożem |
MYSZOWÓR | inaczej tafa, wiewiórka workowata - drapieżny torbacz żyjący w Australii |
NACHUR | ssak z rodziny krętorogich, zamieszkujący wysokogórskie rejony Himalajów |
NAHUA | język aztecki |
NAJĄDRZE | część męskiego narządu rozrodczego, przylegająca do górnej części jądra |
NARTEKS | długi, wąski przedsionek w kościele |
NARZYNKA | narzędzie ręczne, skrawające, służące do nacinania lub wykańczania gwintów |
NATUFSKI | natufska kultura - kultura mezolitu występująca na terenach Bliskiego Wschodu |
NICDOBREGO | (nieodmienne) - nicpoń |
NIEŚPLIK | małe drzewo lub krzew z rodziny różowatych, o jadalnych owocach, występujące od Himalajów po Malezję; niesplik; miszpelnik; groniweł |
NIEŻŁOP | nieżłop nakwietny - gatunek owada z rodziny bzygowatych |
NIEOGAR | potocznie: osoba mało rozumna lub niezdarna |
NIŻBIK | muchówka z rodziny łowikowatych |
NOŻOZĄB | ssak drapieżny z epok plioceńskiej i plejstoceńskiej, mający olbrzymie kły |
NUŻENIEC | roztocz, pasożyt torebek włosowych i gruczołów łojowych ssaków |
OBIEGNIK | inaczej grupetto, ozdobnik; szybkie opisanie dźwięku jego górną i dolną sekundą |
OBSŁONKA | osłonka, pokrywka, przykrycie |
ODMULINA | osad, namuł usunięty z kotła parowozowego w czasie odmulania |
ODZIEREK | (zwykle używane w liczbie mnogiej - odzierki) - odpadki powstające przy mizdrowaniu skór w garbarni |
OKSEFT | dawna miara objętości cieczy od 200 do 400 litrów |
OLIBANUM | żywica pozyskiwana z drzew rodzaju kadzidła rosnących na półpustyniach i obrzeżach pustyń północno-wschodniej Afryki, używana w produkcji kadzidła i perfum. |
OOLONG | [czytaj: ulong] chińska herbata półfermentowana o dużej zawartości taniny i niewielkiej ilości kofeiny; ulung |
ORIFLAMA | chorągiew, sztandar, znaki, będące symbolem oddania sprawie |
OSSOBUCO | (nieodmienne - z włoskiego) - potrawa mediolańska - kolanko cielęce w sosie z wina z pomidorami |
OSTINATO | wyrazisty motyw powtarzający się w utworze wielokrotnie |
OSTREWKA | słup z żerdkami, na których układa się i suszy siano; ostew, ostrew, ostwica, suszak |
OSZAST | deska boczna z pnia drewna, z jednej strony płaska, z drugiej zaokrąglona |
OTUŁEK | rodzaj z rodziny otułkowatych |
OTUNIT | minerał, uwodniony fosforan uranylo-wapniowy, silnie promieniotwórczy; autunit |
PAKARANA | jedyny przedstawiciel gryzoni z rodziny o tej samej nazwie, zasiedlający wilgotne lasy tropikalne na wschodnich terenach południowoamerykańskich wyżyn |
PÓŁKOKS | rodzaj paliwa uzyskiwanego w procesie wytlewania węgli lub torfów |
PANAMAKS | statek, którego wielkość wraz z ładunkiem pozwala na przepłynięcie przez system śluz Kanału Panamskiego |
PARADUR | ostra, bakteryjna choroba zakaźna wywołana przez jedną z trzech rodzajów pałeczki salmonelli; paratyfus; dur rzekomy |
PAREGRA | uboczna, drobna twórczość literacka danego autora, niezaliczana do jego twórczości podstawowej |
PASIWUM | strona bierna w odmianie czasownika |
PAWIMENT | podłoga, posadzka, zwłaszcza mozaikowa |
PEGMATYT | grubokrystaliczny zespół mineralny występujący w magmowych skałach głębinowych i w skałach metamorficznych |
PERFECT | potocznie: idealnie, znakomicie, świetnie, w stopniu doskonałym; perfekt |
PETREL | ptak morski z rzędu rurkonosych; fulmar |
PIDŻAK | przestarzale: kurtka, marynarka |
PIŚMICA | piśmica okółkóweczka - gatunek motyla z rodziny zwójkowatych |
PIMELEA | wiecznie zielony krzew zdobny z rodziny wawrzynowatych |
PIRYDYNA | związek heterocykliczny; azyna |
PŁACIWO | rzadko: płaca, zarobek |
Słowo zostało usunięte z OSPS | |
PLEREZA | fryzura męska, w której długie włosy, zaczesane do tyłu, zakrywają kark |
PLESSYT | drobnokrystaliczna mieszanina różnych odmian żelaza niklonośnego, występująca w meteorytach żelaznych |
PLEUSTON | ogół gatunków roślin i zwierząt pływających na powierzchni wód, głównie jezior |
POBIJAK | rodzaj młota dwuręcznego służącego do prostowania blachy |
PODKUREK | posiłek jedzony przed snem |
PODŻYŁY | przestarzałe: będący w podeszłym wieku, mający wiele lat; podstarzały |
PODNAWKA | ryba okoniokształtna z pierwszą płetwą grzbietową przekształconą w leżącą na głowie przyssawkę; remora |
PODROZJAZDNICA | podkład kolejowy ułożony pod rozjazdem |
PODWÓJCI | dawniej: zastępca, pomocnik wójta |
POETESSA | przestarzale - poetka |
POKUNA | sztuczna sadzawka pełniąca rolę zbiornika wodnego, będąca też miejscem rytualnych ablucji, budowana przy klasztorach cejlońskich buddystów |
PONOR | (z języka serbskiego) - wchłon , na obszarach krasowych, miejsce gdzie wody strumieni, potoków czy rzek wpływają pod powierzchnię terenu. Forma terenu właściwa obszarom krasowym, mająca postać otworu lub korytarza wydrążonego przez wodę. Miejsce wpływu wód krasowych w podziemne korytarze. |
PORYBLIN | rodzaj roślin z gromady widłaków |
POSKOCZ | poskocz krasny - pająk z rodziny poskoczowatych, prowadzący podziemny tryb życia |
POWIŚLAK | mieszkaniec Powiśla, dzielnicy Warszawy |
PRAATOM | teoretyczny zaczątek wszechświata mający skupiać w sobie całą materię i przestrzeń przed momentem Wielkiego Wybuchu |
PRASADAM | w hinduizmie: pożywienie ofiarowane Bogu, który w zamian udziela błogosławieństwa i oczyszczenia, a także uświęca ów pokarm, który następnie spożywany jest przez wiernego; prasad, prasada |
PREDELLA | część ołtarza spoczywająca na mensie, stanowiąca podstawę retabulum |
PROSTKA | prostoliniowy odcinek rury o niezmiennym polu i kształcie przekroju |
PRZEORZECH | wysokie drzewo o jadalnych nasionach i twardym drewnie; hikora; orzesznik |
PSAMMIT | okruchowa skała osadowa o wielkości ziaren od 0,01 do 2 milimetrów, np. piasek, piaskowiec |
PUSHBALL | gra zespołowa polegająca na przetaczaniu ogromnej piłki do bramki przeciwnika |
PUZANEK | śledź kaspijski - ryba wędrowna |
RACEMAT | substancja chemiczna nie wykazująca aktywności optycznej |
RACHATŁUKUM | słodki wyrób cukierniczy, charakterystyczny dla wielu lokalnych kuchni, głównie z obszaru Półwyspu Bałkańskiego i Bliskiego Wschodu. Jest to tradycyjny smakołyk, zwykle o smaku owocowym i konsystencji galaretki, wyrabiany ze skrobi pszennej lub mąki ziemniaczanej oraz cukru. |
RADOCHA | potocznie: radość, uciecha |
RAKSZASA | złośliwy, zły demon w kulturze hinduskiej |
RAPAKIWI | typ skały granitowej |
REFAKCJA | rabat, rekompensata za towar uszkodzony, opust przy zakupie większej ilości towaru |
REGOLIT | zwietrzała skała pokrywająca planety nie posiadające atmosfery |
RETURKA | dawniej bilet powrotny |
REWIETKA | krótkie widowisko estradowe |
REZORCYNA | związek organiczny z grupy fenoli, wykorzystywany m.in. do syntez barwników |
RIDBOK | rodzaj antylop z rodziny wołowatych |
RIKSDAG | jednoizbowy parlament królestwa Szwecji. Liczy 349 posłów, wybieranych na czteroletnią kadencję. |
Słowo zostało usunięte z OSPS | |
ROLLWERK | zwijany ornament |
ROTUŁA | dawny poemat o charakterze pieśniowo-elegijnym, o tematyce religijnej lub moralistyczno-dydaktycznej |
ROZHOWOR | dawniej, dziś książkowo: rozmowa, gawęda, gwar |
RYMOPIS | człowiek, który układa wiersze |
SĘDZIOŁ | ptak z rodziny trogonów, zamieszkujący Amerykę Południową, podzwrotnikową Afrykę i Indochiny |
SAJMIRI | trupia główka (Saimiri sciureus), najmniejszy gatunek małpy szerokonosej zaliczany do rodziny płaksowatych, zamieszkujący lasy tropikalne północnej i środkowej części Ameryki Południowej oraz południowej części Ameryki Środkowej. |
SAMISEN | shamisen, trzystrunowy japoński instrument muzyczny przypominający banjo. |
SASAFRAS | niskie drzewo z rodziny wawrzynowatych |
SCIOLTO | artykulacja przy grze na instrumentach smyczkowych, polegająca na wydobywaniu kolejnych dźwięków przez szybkie i zdecydowane pociągnięcia całym smyczkiem |
SCJATYK | dawniej: człowiek cierpiący na rwę kulszową (scjatykę) |
SECONDO | w utworach fortepianowych na cztery ręce: partia niższa, basowa, wykonywana przez grającego z lewej strony |
SEFIRA | (dop. lm. SEFIROT) w kabale żydowskiej: każda z dziesięciu emanacji Boga |
SELFAKTOR | przędzarka wózkowa; maszyna do wytwarzania przędzy |
SERZYSKO | zgrubienie od ser |
SFOSOWIEC | działacz SFOS-u (Stołecznego Funduszu Odbudowy Stolicy) |
SIBUI | spokojne piękno i harmonia |
SKAJLAJT | świetlik; oszklone okno w dachu kabiny lub pokładzie statku |
SKRĘCAK | tłocznik do skręcania |
SKYLIGHT | skajlajt; oszklone okno w dachu kabiny lub pokładzie statku |
SLABING | ciężka walcarka do walcowania wlewków na kęsiska; zgniatacz |
SMUGACZ | dodatkowy ładunek pocisku artyleryjskiego, powodujący powstanie smugi świetlnej za wystrzelonym pociskiem |
SNOWPARK | miejsce przeznaczone do uprawiania zimowych sportów ekstremalnych dla snowboardzistów oraz narciarzy |
SOCCER | nazwa europejskiej piłki nożnej używana w krajach anglosaskich, głównie USA, dla odróżnienia od futbolu amerykańskiego |
SOLFUGA | ciepłolubny pajęczak o segmentowanym głowotułowiu i odwłoku; owadożerny |
SOSRĄB | spotykana w starych domach wiejskich gruba (zwykle zdobiona) belka stropowa biegnąca wzdłuż całego budynku. |
SPLĄTEK | inaczej protonema, młodociane stadium gametofitu mszaków, powstaje z zarodnika |
SPRZĘŻAJ | ogół zwierząt pociągowych wykorzystywanych w rolnictwie jako siła pociągowa |
STRABIZM | zez, nierównoległe ustawienie gałek ocznych względem siebie, powodujące nieprawidłowe widzenie |
STRASZYK | przedstawiciel rzędu owadów uskrzydlonych |
STRĘTWA | węgorz elektryczny |
STROBILA | część ciała tasiemca złożona z członów, na której osadzona jest główka |
STRZEBLA | (Phoxinus), rodzaj ryb z rodziny karpiowatych. Występują w rzekach i wodach stojących Europy oraz północnej i środkowej Azji. W Polsce występują 2 gatunki strzebli (objęte ochroną gatunkową): strzebla potokowa (Phoxinus phoxinus) i większa od niej strzebla przekopowa (Phoxinus percnurus). |
SUDOKU | popularna liczbowa gra logiczna, wywodząca się z Japonii |
SUMSKI | obwód sumski - jeden z 24 obwodów Ukrainy |
SUPRESJA | procesy komórkowe prowadzące do zniesienia lub osłabienia skutków mutacji |
SUROWNIA | część cukrowni, w której buraki poddawane są wstępnemu przerobowi |
SUTASZ | wyrób w postaci sznureczka oplecionego krzyżującymi się skośnie nićmi, używany m.in. do ozdabiania sukien, zasłon, a także jako naszywki przy mundurach |
SWĘDOSZ | swędosz pajęczarz - błonkówka z rodziny nasteczników |
SYNTINA | benzyna syntetyczna otrzymywana z tlenku węgla i wodoru |
SZEPTUN | regionalnie: znachor, osoba lecząca zamawianiem |
SZLAGON | ironicznie o szlachcicu jako o kimś niewykształconym, zasiedziałym na wsi |
SZWUNG | potocznie: zapał, entuzjazm |
SZYMBORSKI | przymiotnik pochodzący od nazwy dzielnicy Inowrocławia Szymborze, dawnej wsi, miejsca urodzenia Jana Kasprowicza |
TĘGOSKÓR | grzyby trujący, rosnący w lasach iglastych i liściastych |
TALWEG | linia najgłębszego koryta będąca podstawą do wytyczenia linii granicznej na rzekach żeglownych |
TAMADA | w Gruzji: gospodarz i mistrz ceremonii uczty |
TEORBAN | instrument strunowy szarpany, rodzaj lutni basowej |
TERMISIL | nazwa handlowa szkła krzemowo-borowego używanego do produkcji aparatury chemicznej i medycznej |
TERPINEN | cykliczny węglowodór terpenowy, bezbarwna ciecz o zapachu cytrusowym |
TOKSAFEN | środek owadobójczy, zawierający chlorokamfen; stosowany do zwalczania stonki ziemniaczanej, słodyszka rzepakowego i in.; nieszkodliwy dla pszczół; nisko toksyczny dla człowieka i zwierząt domowych. |
TOMASYNA | uboczny produkt otrzymywany przy produkcji stali o dużej zawartości fosforu, znajdujący zastosowanie jako nawóz sztuczny w rolnictwie |
TORERO | toreador, torreador, torrero; rzadko: główny uczestnik korridy, zadający bykowi zabójczy cios szpadą; espada, matador |
TOREUTA | Artysta uprawiający toreutykę, sztukę artystycznej obróbki metalu, metaloplastykę |
TORFNIAK | złoże torfu; obszar pokryty złożami torfu; torfowisko |
TROMPA | narożne, stożkowate sklepienie złożone z jednego lub kilku łuków |
TRZYSZCZ | chrząszcz z rodziny o tej samej nazwie, o długości ciała do 4 cm i jaskrawym ubarwieniu, często z metalicznym połyskiem |
TUBIASTY | mający kształt tuby |
TUFOID | tuf zmieniony przez metamorfizm |
TUJOPSIS | drzewo iglaste z rodziny cyprysowatych; żywotnikowiec japoński |
TYBINKA | klapa z półtwardej skóry, będąca częścią siodła |
TYFTYK | przykrycie na konia, najczęściej jedwabne, barwy szkarłatnej, przetykane złotem |
TYIYN | 1/100 soma, kirgiskiej jednostki pieniężnej |
UŻOCKI | przymiotnik od przepływającej przez Ukrainę i Słowację Rzeki Uż. |
URDZIK | roślina górska z rodziny pierwiosnkowatych; jaślinek |
URWISTEK | pojedyncza komórka glonu opleciona strzępkami grzybów, rozsypywana przez porosty w procesie rozmnażania bezpłciowego; soredium |
UWAROWIT | minerał z grupy granatów, krzemian wapnia i chromu |
WAHABITA | wyznawca muzułmańskiej doktryny religijnej, która głosi powrót do pierwotnej czystości islamu oraz surowości i prostoty obyczajów |
WAJANDOT | ptak należący do rasy kur typu ogólnoużytkowego, wyhodowanej około roku 1870 w Ameryce Południowej |
WAŃCZOS | deska na klepkę, zwłaszcza do naczyń bednarskich |
WAPNAMON | sztuczny dwuskładnikowy nawóz azotowo-wapniowy, powstający przez zmieszanie chlorku amonowego ze zmielonym węglanem wapniowym |
WARISTOR | warystor; opornik elektryczny, zabezpiecza linie energetyczne przed nadmiernym napięciem |
WASĄŻEK | zdrobnienie od wasąg - czterokołowy powóz podróżny |
WELBOT | łódź okrętowa, wiosłowa lub wiosłowo-żaglowa, zwrotna, szybka, wąska, o ostrym profilu, wąskim dziobie i wąskiej burcie. Termin, dziś już historyczny, pochodzi od angielskiej nazwy whaleboat i oznaczał pierwotnie łódź używaną przez wielorybników w czasie polowań. |
WELLNESS | styl życia, który ma zapewnić dobre samopoczucie, doprowadzić do harmonii pomiędzy ciałem, duchem i umysłem. Na wellness składa się wszystko, czym ludzie się otaczają, co robią, co konsumują, aby czuć się dobrze. Wellness uwzględnia psychologiczne, emocjonalne, intelektualne, towarzyskie, finansowe i fizyczne potrzeby człowieka. |
WILLEMIT | minerał, krzemian cynku; niekiedy stanowi rudę cynku |
WINION | tworzywo sztuczne na przędzę do wyrobu sieci |
WINYLOBENZEN | związek aromatyczny z alkenowym łańcuchem bocznym, używany do produkcji polistyrenu i kauczuku syntetycznego; styren |
WKOLEJNICA | urządzenie służące do umieszczania wykolejonych wagonów z powrotem na szynach |
WNIJŚĆ | dawniej: wejść |
WOLFSZPIC | rasa psa stróżującego; szpic wilczy, szpic wilczasty |
WOONERF | rodzaj ulicy na terenie mieszkaniowym, na której piesi i rowerzyści mają pierwszeństwo wobec pojazdów mechanicznych |
WPORZO | potocznie: w porządku; OK, okay, okej |
WSADNICA | urządzenie mechaniczne służące do ładowania wsadu oraz wyładowywania koksu |
WSPIĘGA | wspięga chińska, wigna, fasolnik chiński; roślina zielna z rodziny motylkowatych |
WYCHUCHOL | ziemnowodny ssak z rodziny kretowatych; desman; chochoł |
YGGDRASILL | w mitologii północnogermańskiej rodzaj drzewa kosmicznego: gigantyczny, wiecznie zielony jesion, obejmujący stworzony świat i utrzymujący go przy życiu. |
Słowo zostało usunięte z OSPS | |
ZAMARNIK | pożyteczna błonkówka z rodziny gąsieniczników |
ZAPŁOCIE | daw. miejsce za płotem lub przy płocie |
ZAWCIĄG | bylina lub krzew z rodziny ołownicowatych |
ZDZIWKO | młodzieżowo: zdziwienie, zaskoczenie |
ZESPÓRKA | pręt lub rurka przymocowane między dwiema równoległymi blachami prostopadle do nich, w celu wzmocnienia i usztywnienia konstrukcji. |
ZGĘZIAŁY | w gwarze poznańskiej: zziębnięty, skulony |
ZGRABKI | zgrabione z pola resztki zżętego zboża |
ZOIL | niesprawiedliwy, złośliwy krytyk literacki |
ZOOBENTOS | organizmy zwierzęce żyjące przy dnie morza lub jeziora |
ZSYPNIA | wyrobisko o dużym nachyleniu lub komin do zsypywania urobku na niższy poziom |